زمين
از نظر فاصله از خورشيد، زمين سومين سياره در منظومه شمسي ست. زمين در مداری دور خورشيد مي گردد. زمين تنها سياره منظومه شمسي ست كه در آن حيات وجود دارد.
سطح زمين با آب، سنگ و خاك پوشيده شده و هوا دور آن را فرا گرفته. حيوانات و گياهان تقريباً در همه سطح زمين زندگي مي كنند. آنها به اين دليل مي توانند در روي زمين زندگي كنند كه زمين فاصله مناسبي از خورشيد دارد. موجودات زنده به گرما و نور خورشيد نياز دارند. اگر زمين به خورشيد نزديك تر بود آنقدر گرم مي شد كه موجودات زنده نمي توانستند در آن زندگي كنند. اگر هم دورتر از خورشيد بود آنقدر سرد مي شد كه موجودات زنده باز هم نمي توانستند در آن زندگي كنند. همچنين زمين مقدار زيادي آب دارد. بيشتر موجودات زنده به آب نياز دارند.
اندازه 
قطر زمين حدود 8000 مايل يا 13000 كيلومتر است. زمين از نظر اندازه پنجمين سياره منظومه شمسي ست (بعد از مشتري، زحل، اورانوس و نپتون). قطر مشتري كه بزرگ ترين سياره منظومه شمسي ست 11 برابر بزرگ تر از قطر زمين است. قطرپلوتون كه كوچك ترين سياره منظومه شمسي ست يك پنجم قطر زمين است.
ارسطو (276-194 قبل از ميلاد) استادي يوناني بود كه براي اولين بارمحيط زمين را تعيين كرد. او سايه ماه در مصر را در ميانه تابستان در چاه هاي عميق سين (كه حالا آسوان روي نيل در است) و نیز اسكندريه با هم مقايسه كرد. ارسطو تقريباً فرض كرد كه اشعه خورشيد موازي هستند. با دانستن فاصله بين دو مكان، او موقعيت زمين را 250000 استاديا محاسبه كرد. اين كه استاديا دقيقاً چه ميزان فاصله است نمي دانيم. بنابراين درستي اين محاسبه معلوم نيست. اما ظاهراً خيلي به اندازه واقعي نزديك بوده است. او همچنين به درستي كجي محور زمين و فاصله زمين تا ماه و خورشيد را محاسبه كرد.
قطر زمين حدود 8000 مايل يا 13000 كيلومتر است. زمين از نظر اندازه پنجمين سياره منظومه شمسي ست (بعد از مشتري، زحل، اورانوس و نپتون). قطر مشتري كه بزرگ ترين سياره منظومه شمسي ست 11 برابر بزرگ تر از قطر زمين است. قطرپلوتون كه كوچك ترين سياره منظومه شمسي ست يك پنجم قطر زمين است.
ارسطو (276-194 قبل از ميلاد) استادي يوناني بود كه براي اولين بارمحيط زمين را تعيين كرد. او سايه ماه در مصر را در ميانه تابستان در چاه هاي عميق سين (كه حالا آسوان روي نيل در است) و نیز اسكندريه با هم مقايسه كرد. ارسطو تقريباً فرض كرد كه اشعه خورشيد موازي هستند. با دانستن فاصله بين دو مكان، او موقعيت زمين را 250000 استاديا محاسبه كرد. اين كه استاديا دقيقاً چه ميزان فاصله است نمي دانيم. بنابراين درستي اين محاسبه معلوم نيست. اما ظاهراً خيلي به اندازه واقعي نزديك بوده است. او همچنين به درستي كجي محور زمين و فاصله زمين تا ماه و خورشيد را محاسبه كرد.
شكل
تصور بيشتر مردم اززمين يك توپ است كه قطب شمال در نوك و قطب جنوب در كف آن قرار دارد. زمين و ساير سيارات، ماه هاي بزرگ و ستارگان و در حقيقت بيشتر اشيايي كه در فضا هستند و قطر آنها بزرگ تر از حدود 200 مايل يا 320 كيلومتر است به خاطر نيروي جاذبه کنار هم هستند. جاذبه، مواد را به طرف مركز اجسام مي كشد.
ماه هاي كوچك مثل دو تا ماه های مريخ چنان جاذبه كمي دارند كه گرد نشده اند و به جاي آن قلمبه و ناصاف باقي مانده اند.
براي بدن هاي ما پايين، مسيري ست كه جاذبه ما را به طرف خود مي كشد. آدم ها در هر جايي روي زمين كه باشند احساس مي كنند كه به طرف مركز زمين كشيده مي شوند (مردم اسپانيا و نيوزيلند برعكس اين را مي گويند). بالا از نظر مردم رو به آسمان است. جاذبه در مورد سيارات وماه هاي ديگر همين گونه عمل مي كند.اما به هر صورت زمين كاملاً گرد نيست. چرخش زمين باعث مي شود كه ميانه اش كه همان استواست قلمبه و برآمده باشد. قطر زمين از قطب شمال تا قطب جنوب 789983 مايل يا 1271354 كيلومتر است. اما از ميان استوا 792641 مايل يا 1275632 كيلومتر است. اين تفاوت 58/26 مايل يا 78/42 كيلومتر است.
اين مقدار فقط 1 به 298 قطر زمين است. تفاوت به قدري كم است كه به سادگي نمي توان آن را از فضا تشخيص داد. بنابراين سياره گرد به نظر مي رسد. همچنين برآمدگي، محيط زمين در اطراف منطقه استوا را بزرگ تر از قطب ها كرده. محيط اطراف استوا 16/40075 كيلومتر است در حالي كه در قطب ها فقط 00/40008 كيلومتر است. محيط در جنوب استوا بزرگ ترين محيط زمين است.چنانكه زمين شكل گلابي شكل ملايمي دارد. زمين همچنين كوه ها و دره هايي دارد. اما اين شکل ها در مقايسه با اندازه زمين به قدري كوچكند كه از فضا زمين صاف به نظر مي آيد.
ماه
زمين يك ماه دارد. قطر ماه حدود يك چهارم قطر زمين است. ماه ممكن است زماني يك بخش زمين بوده كه بر اثر برخورد يك جسم غول پيكر با زمين در ميلياردها سال پيش شكسته و از زمین جدا شده باشد.
تصور بيشتر مردم اززمين يك توپ است كه قطب شمال در نوك و قطب جنوب در كف آن قرار دارد. زمين و ساير سيارات، ماه هاي بزرگ و ستارگان و در حقيقت بيشتر اشيايي كه در فضا هستند و قطر آنها بزرگ تر از حدود 200 مايل يا 320 كيلومتر است به خاطر نيروي جاذبه کنار هم هستند. جاذبه، مواد را به طرف مركز اجسام مي كشد.
ماه هاي كوچك مثل دو تا ماه های مريخ چنان جاذبه كمي دارند كه گرد نشده اند و به جاي آن قلمبه و ناصاف باقي مانده اند.
براي بدن هاي ما پايين، مسيري ست كه جاذبه ما را به طرف خود مي كشد. آدم ها در هر جايي روي زمين كه باشند احساس مي كنند كه به طرف مركز زمين كشيده مي شوند (مردم اسپانيا و نيوزيلند برعكس اين را مي گويند). بالا از نظر مردم رو به آسمان است. جاذبه در مورد سيارات وماه هاي ديگر همين گونه عمل مي كند.اما به هر صورت زمين كاملاً گرد نيست. چرخش زمين باعث مي شود كه ميانه اش كه همان استواست قلمبه و برآمده باشد. قطر زمين از قطب شمال تا قطب جنوب 789983 مايل يا 1271354 كيلومتر است. اما از ميان استوا 792641 مايل يا 1275632 كيلومتر است. اين تفاوت 58/26 مايل يا 78/42 كيلومتر است.
اين مقدار فقط 1 به 298 قطر زمين است. تفاوت به قدري كم است كه به سادگي نمي توان آن را از فضا تشخيص داد. بنابراين سياره گرد به نظر مي رسد. همچنين برآمدگي، محيط زمين در اطراف منطقه استوا را بزرگ تر از قطب ها كرده. محيط اطراف استوا 16/40075 كيلومتر است در حالي كه در قطب ها فقط 00/40008 كيلومتر است. محيط در جنوب استوا بزرگ ترين محيط زمين است.چنانكه زمين شكل گلابي شكل ملايمي دارد. زمين همچنين كوه ها و دره هايي دارد. اما اين شکل ها در مقايسه با اندازه زمين به قدري كوچكند كه از فضا زمين صاف به نظر مي آيد.
ماهزمين يك ماه دارد. قطر ماه حدود يك چهارم قطر زمين است. ماه ممكن است زماني يك بخش زمين بوده كه بر اثر برخورد يك جسم غول پيكر با زمين در ميلياردها سال پيش شكسته و از زمین جدا شده باشد.
جرم، تراكم و سرعت فرار از جاذبه
جرم زمين حدود 98/5 ضربدر 10 به توان 24 كيلوگرم است. متوسط تراكم زمين 5520 كيلوگرم بر متر مكعب است (تراكم آب 1027 كيلوگرم بر مترمكعب است). زمين متراكم ترين سياره در منظومه شمسي ماست.
براي فرار از كشش جاذبه اي زمين سرعت يك شيء بايد به 24840 مايل در ساعت يا 11180 متر در ثانيه برسد.
طول يك روز و يك سال بر روي زمين
هر روز روي زمين 93/23 ساعت طول مي كشد. يعني 93/23 ساعت طول مي كشد تا زمين يك بار به دور محورش بچرخد (اين روز نجومي ست). هر سال زميني 26/365 روز طول مي كشد يعني 26/365 روز طول مي كشد تا زمين يك بار دور خورشيد بگردد). اين زمان سال نجومي ناميده مي شود. از آنجايي كه زمين در هر سال و در هر بار چرخشش نمي تواند اين دور را كامل كند در هر سال شش ساعت كنار گذاشته مي شود و درهرچهار سال يك روز به سال اضافه مي شود. اين سال كه 366 روز دارد سال كبيسه ناميده مي شود. اين روز در ايران در پايان سال و در ماه اسفند به سال شمسی اضافه مي شود و بنابراين در سال كبيسه اسفند 30 روز دارد. چرخش زمين در طول زمان آهسته تر مي شود (حدود يك ثانيه در هر ده سال آهسته تر می شود).
جرم زمين حدود 98/5 ضربدر 10 به توان 24 كيلوگرم است. متوسط تراكم زمين 5520 كيلوگرم بر متر مكعب است (تراكم آب 1027 كيلوگرم بر مترمكعب است). زمين متراكم ترين سياره در منظومه شمسي ماست.
براي فرار از كشش جاذبه اي زمين سرعت يك شيء بايد به 24840 مايل در ساعت يا 11180 متر در ثانيه برسد.
طول يك روز و يك سال بر روي زمين
هر روز روي زمين 93/23 ساعت طول مي كشد. يعني 93/23 ساعت طول مي كشد تا زمين يك بار به دور محورش بچرخد (اين روز نجومي ست). هر سال زميني 26/365 روز طول مي كشد يعني 26/365 روز طول مي كشد تا زمين يك بار دور خورشيد بگردد). اين زمان سال نجومي ناميده مي شود. از آنجايي كه زمين در هر سال و در هر بار چرخشش نمي تواند اين دور را كامل كند در هر سال شش ساعت كنار گذاشته مي شود و درهرچهار سال يك روز به سال اضافه مي شود. اين سال كه 366 روز دارد سال كبيسه ناميده مي شود. اين روز در ايران در پايان سال و در ماه اسفند به سال شمسی اضافه مي شود و بنابراين در سال كبيسه اسفند 30 روز دارد. چرخش زمين در طول زمان آهسته تر مي شود (حدود يك ثانيه در هر ده سال آهسته تر می شود).
مدار زمين
زمين مثل هم سيارات منظومه شمسي ما در مسيري به نام مدار دور خورشيد سفر مي كند. زمين حدود 93 ميليون مايل يا 150 ميليون كيلومتر از خورشيد فاصله دارد. اين فاصله به عنوان يك واحد نجومی ( (AUتعريف شده. زماني كه زمین در نزديك ترين فاصله اش از خورشيد قرار مي گيرد, این فاصله پريهليون ناميده مي شود كه حدود دوم ژانري هر سال رخ مي دهد. در اين زمان زمين به فاصله 4/91 ميليون مايلي يا 1/147 ميليون كيلومتري از خورشيد مي رسد. يك سال طول مي كشد تا زمين يك دور سفر در مدارش را به دور خورشيد كامل كند. دورترين فاصله از خورشيد آفليون ناميده مي شود كه حدود دوم جولاي هرسال رخ مي دهد. در اين زمان فاصله زمین از خورشيد 8/94 ميليون مايل يا 6/152 ميليون كيلومتر مي شود.
زمين مثل هم سيارات منظومه شمسي ما در مسيري به نام مدار دور خورشيد سفر مي كند. زمين حدود 93 ميليون مايل يا 150 ميليون كيلومتر از خورشيد فاصله دارد. اين فاصله به عنوان يك واحد نجومی ( (AUتعريف شده. زماني كه زمین در نزديك ترين فاصله اش از خورشيد قرار مي گيرد, این فاصله پريهليون ناميده مي شود كه حدود دوم ژانري هر سال رخ مي دهد. در اين زمان زمين به فاصله 4/91 ميليون مايلي يا 1/147 ميليون كيلومتري از خورشيد مي رسد. يك سال طول مي كشد تا زمين يك دور سفر در مدارش را به دور خورشيد كامل كند. دورترين فاصله از خورشيد آفليون ناميده مي شود كه حدود دوم جولاي هرسال رخ مي دهد. در اين زمان فاصله زمین از خورشيد 8/94 ميليون مايل يا 6/152 ميليون كيلومتر مي شود.
كجي محور زمين و فصل ها
محور زمين از خط عمود تا سطح بيضي 45/23 درجه كج شده. اين كجي به ما چهار فصل سال را داده که همان بهار، تابستان، پاييز و زمستان هستند. به خاطر اين كه محور كج شده، بخش هاي مختلف زمين در زمان هاي مختلف سال به سمت خورشيد جهت پيدا مي كنند. اين روي مقدار نوري كه از خورشيد در هر جهت مي رسد تأثير مي گذارد.
محور زمين از خط عمود تا سطح بيضي 45/23 درجه كج شده. اين كجي به ما چهار فصل سال را داده که همان بهار، تابستان، پاييز و زمستان هستند. به خاطر اين كه محور كج شده، بخش هاي مختلف زمين در زمان هاي مختلف سال به سمت خورشيد جهت پيدا مي كنند. اين روي مقدار نوري كه از خورشيد در هر جهت مي رسد تأثير مي گذارد.
سرعت
در استوا سطح زمين با سرعت 40000 كيلومتر در هر 24 ساعت حركت مي كند. اين سرعت حدود 1040 مايل در ساعت يا 1670 كيلومتر در ساعت است. اين محاسبه با تقسيم محيط زمين در استوا (حدود 24900 مايل يا 40070 كيلومتر) بر تعداد ساعات يك شبانه روز (24 ساعت) به دست آمده. هنگامي كه شما به سمت هر يك از دو قطب حركت مي كنيد اين سرعت به تقريباً صفر كاهش پيدا مي كند. (اين وقتي ست كه محيط زمين در عرض هاي جغرافيايي بسيار زياد به صفر نزديك مي شود)
زمين با سرعت حدود 30 كيلومتر در ثانيه به دور خورشيد حركت مي كند. اين با سرعت چرخش زمين كه نزديك به 5/0 كيلومتر در ثانيه است فرق دارد. (در عرض جغرافيايي مياني-نزديك به استوا)
دماي روي زمين
نوسان دما روي زمين بين127- درجه فارنهايت تا 136 درجه فارنهايت يا 88- درجه سانتي گراد تا 58 درجه سانتي گراد يا 185 كلوين تا 311 كلوين متغير است. سردترين دماي ثبت شده روي قاره قطب جنوب (وستوك در جولاي 1983) بوده است. گرم ترين دماي ثبت شده مربوط به قاره آفريقا (ليبي سپتامبر 1922) بوده است.
اثر گلخانه اي گرما را در جو زمين به دام مي اندازد. جو به بعضي از شعاع های اشعه زير مادون قرمز اجازه مي دهد كه مجدداً به طرف فضا فرار كنند. بعضي ازاين اشعه ها به درون سياره منعكس مي شوند.
جو
جو زمين عبارت از يك لايه باريك از گازهايي ست كه زمين را احاطه كرده اند. جو از 78 درصد نيتروژن، 21 درصد اكسيژن، 9/0 درصد آرگون، 03/0 درصد دي اكسيد كربن و مقادير كمي از گازهاي ديگر تركيب شده. به وجود آمدن شکل های متفاوت حيات بر روي زمين, به تركيب جو بستگي داشته است.
در استوا سطح زمين با سرعت 40000 كيلومتر در هر 24 ساعت حركت مي كند. اين سرعت حدود 1040 مايل در ساعت يا 1670 كيلومتر در ساعت است. اين محاسبه با تقسيم محيط زمين در استوا (حدود 24900 مايل يا 40070 كيلومتر) بر تعداد ساعات يك شبانه روز (24 ساعت) به دست آمده. هنگامي كه شما به سمت هر يك از دو قطب حركت مي كنيد اين سرعت به تقريباً صفر كاهش پيدا مي كند. (اين وقتي ست كه محيط زمين در عرض هاي جغرافيايي بسيار زياد به صفر نزديك مي شود)
زمين با سرعت حدود 30 كيلومتر در ثانيه به دور خورشيد حركت مي كند. اين با سرعت چرخش زمين كه نزديك به 5/0 كيلومتر در ثانيه است فرق دارد. (در عرض جغرافيايي مياني-نزديك به استوا)
دماي روي زمين
نوسان دما روي زمين بين127- درجه فارنهايت تا 136 درجه فارنهايت يا 88- درجه سانتي گراد تا 58 درجه سانتي گراد يا 185 كلوين تا 311 كلوين متغير است. سردترين دماي ثبت شده روي قاره قطب جنوب (وستوك در جولاي 1983) بوده است. گرم ترين دماي ثبت شده مربوط به قاره آفريقا (ليبي سپتامبر 1922) بوده است.
اثر گلخانه اي گرما را در جو زمين به دام مي اندازد. جو به بعضي از شعاع های اشعه زير مادون قرمز اجازه مي دهد كه مجدداً به طرف فضا فرار كنند. بعضي ازاين اشعه ها به درون سياره منعكس مي شوند.
جو
جو زمين عبارت از يك لايه باريك از گازهايي ست كه زمين را احاطه كرده اند. جو از 78 درصد نيتروژن، 21 درصد اكسيژن، 9/0 درصد آرگون، 03/0 درصد دي اكسيد كربن و مقادير كمي از گازهاي ديگر تركيب شده. به وجود آمدن شکل های متفاوت حيات بر روي زمين, به تركيب جو بستگي داشته است.
No comments:
Post a Comment